در این مقاله برای بررسی منابع رطوبتی سواحل جنوبی دریای خزر، میانگین بارندگی روزانه از سازمان هواشناسی، نقشه های نم ویژه، مولفه های باد و الگوهای فشار در ترازهای 1000، 850، 700 و 500 هکتو پاسکال مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است؛ دوره آماری 8 ساله (1996-2003) و تعداد ایستگاههای مورد مطالعه 7 ایستگاه بوده است. به این ترتیب، منابع رطوبتی و سهم این منابع در تامین رطوبت بارش های ماهانه، فصلی و سالانه از روش سینوبتیکی تعیین شد. همچنین بارندگیها از نظر فراوانی و شدت بررسی و سهم منابع رطوبتی در فراوانیها و شدتهای مختلف بارش مشخص گردید. یافته های این بررسی علاوه بر تایید یافته های قبلی مبنی بر تاثیر دریای خزر، دریای مدیترانه و دریای سیاه بر بارندگی سالانه منطقه، شناسایی دو منبع رطوبتی تاثیرگذار بر بارندگی سواحل جنوبی دریای خزر، دریای سرخ و منابع جنوبی (دریای عمان- دریای عرب)، بوده است. سهم دریای سرخ در تامین رطوبت بارندگیهای فصلی در فصل پاییز و بارندگیهای سالانه منطقه بالاتر از سهم دریای مدیترانه و دریای سیاه قرار دارد. از نظر شدت بارش، در بارندگی های بیش از 30 میلیمتر، دریای سرخ و منابع جنوبی بعد از دریای خزر رطوبت بیشتری نسبت به دریای مدیترانه و دریای سیاه به منطقه گسیل می دارند.

منافع اقتصادی ناشی از گردشگری در سال های اخیر، توجه بسیاری از کشورهای دارای مرز دریایی را به سوی خود جلب نموده است. در این میان دریای خزر در بخش شمالی کشور ایران از پتانسیل ویژه ای در زمینه گردشگری برخوردار است که تنها با رویکردی همه جانبه در این زمینه، می توان شاهد افقی روشن در حوزه گردشگری بود. بر این اساس نوشتار حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف شناسایی مطلوب ترین بازه های زمانی از نظر شرایط اقلیمی به منظور توسعه گردشگری تدوین گردیده است. نتایج حاصل از روش TCI نشان می دهد که در تمام طول سال می توان شاهد نواحی با شرایط اقلیمی مطلوب در حاشیه دریای خزر بود که با برنامه ریزی زمانی و مکانی مناسب زمینه رشد و توسعه گردشگری در این منطقه فراهم می شود. در این خصوص به ترتیب ماه های خرداد، تیر، شهریور و مرداد به عنوان مطلوب ترین بازه های زمانی جهت برنامه ریزی برای حضور گردشگران و ارائه خدمات به آن ها می باشند. مطلوبیت شرایط اقلیمی در این چهار ماه و هم زمانی آن با آغاز مسافرت های تابستانی، فرصتی ویژه به منظور گسترش گردشگری و بهره مندی از مزایای اقتصادی قابل توجه آن محسوب می گردد. همچنین به ترتیب ماه های فروردین، اسفند، مهر، دی، اردیبهشت، بهمن، آبان و آذر به لحاظ مطلوبیت شرایط اقلیمی در اولویت های بعدی قرار دارند. البته این بدان معنی نیست که در این ماه ها، گردشگری مسکوت می ماند، بلکه این رتبه بندی صرفا مطلوبیت اقلیمی را در ماه های مختلف در مقایسه با یکدیگر بیان می دارد. در واقع تقریبا در اغلب ماه های سال می توان شاهد شرایط اقلیمی مطلوبی در راستای گردشگری در نواحی هم جوار با دریا بود.

در تحقیق حاضر طبقه بندی سواحل استان مازندران با به کارگیری مدل های هیدرودینامیکی RTR، W و k* و انجام شده است. این امر از طریق بررسی مشخصه امواج، ریخت شناسی بستر، رسوبات منطقه خیزاب ساحلی و بررسی نقشه های آب نگاری در 7 ایستگاه شرقی (نکا، لاریم و بابلسر)، مرکزی (محمودآباد و کهنه سرا) و غربی (نوشهر و نشتارود) استان مازندران صورت گرفته است. نتایج نشان داد که سواحل استان مازندران جزء سواحل موج چیره هستند که با پیشروی از شرق به غرب، با کاهش انرژی و افزایش پریود موج و قطر سنگدانه ها، ساحل از حالت پراکنا به میانه و سپس بازتان تغییر می نماید. همچنین بررسی های فصلی قدرت امواج و ویژگی های مورفودینامیکی منطقه نشان داد که تغییرات ریخت شناسی بستر و دینامیک امواج منطقه، تغییر فصلی حالت سواحل را به دنبال نداشته است.

هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی نقش دریای خزر در وقوع بارش های سواحل جنوبی این دریاست. جهت شبیه سازی میزان نقش دریای خزر بر وقوع بارش های منطقه ای، از مدل اقلیمی مقیاس منطقه ای RegCM4 که با یک مدل دریاچه جفت گردیده، استفاده شد. مدل با استفاده از داده های جوی NCEP/NCAR و در دو حالت مرجع (وجود دریای خزر) و شرایط حذف دریاچه برای سال های 2003 تا 2005 اجرا شد. نتایج شبیه سازی بیانگر آن است که با حذف دریای خزر بیشترین میزان تغییر بارش، در سواحل جنوبی این دریا به وقوع می پیوندد. حذف دریای خزر سبب کاهش میزان بارش به ویژه در مناطق واقع در محدوده جنوب غرب و جنوب دریا می شود. در عین حال، میزان تاثیر دریای خزر بنا به فصل سال متفاوت خواهد بود، به طوری که بالاترین میزان تاثیر منطقه ای دریای خزر به ترتیب در فصول پاییز و زمستان و کمترین میزان آن در فصل بهار مشاهده می شود. یافته های تحقیق بیانگر آن است که در صورت حذف دریای خزر، به واسطه افزایش کشال سطحی، از شدت باد با جهت شمالی بر روی منطقه کاسته خواهد شد. تحلیل وضعیت باد شمالی بر روی دریا مبین آن است که میزان نقش و تاثیر منطقه ای دریای خزر تابعی از شدت باد بر روی دریا است. بر این اساس، دریای خزر در زمان وقوع بادهای شدیدتر نقش منطقه ای بیشتر و گسترده تری در قیاس با زمان وقوع بادهایی با شدت کمتر دارد. یافته ها همچنین بیانگر آن است که با حذف دریای خزر، به واسطه حذف من ا بع گرمایی و رطوبتی آب دریا، از مقادیر نم ویژه، تبخیر از سطح دریا و شارگرمای نهان، به طور محسوسی کاسته می شود. این فرآیند در نهایت منجر به کاهش بارش در سواحل جنوبی دریای خزر می گردد. اعتبار سنجی بارش های شبیه سازی شده، اریب های منفی و مثبت کوچکی را به ترتیب برای ماه های پاییزی و برخی از ماه های بهاری نشان می دهد، اما در کل، نتایج قابل قبول بوده و مدل RegCM4 توانسته است روند و مقدار بارش های ماهانه را به خوبی شبیه سازی نماید.

پیشینه و اهداف: ریزجلبک­ ها از جمله منابع غنی از متابولیت­ های فعال بوده، که امروزه علاوه بر مصارف دارویی و غذایی به عنوان منابع مهم سوخت­ های زیستی مطرح هستند. در این تحقیق از نشانگرهای ریبوزمی به جهت تعیین جایگاه فیلوژنتیکی گونه ریزجلبکی برداشت شده از سواحل جنوبی دریای خزر استفاده شد. روش ها: برای مطالعات مولکولی، ریزجلبک­ های رشد یافته در محیط کشت سوسپانسیونی با به کارگیری محلول کلریدآهن (III) رسوب داده شدند. پس از استخراج DNA ژنومی به روش ذوب و یخ، نواحی ژنی کد کننده زیرواحدهای ریبوزمی (16srDNA) با استفاده از 36 جفت آغازگر با واکنش زنجیره­ای پلیمر از (PCR) تکثیر و سپس با تکنیک TA Cloning در ناقل pTZ57R/T نوترکیب شده و پس از تراریختگی در سویه باکتریایی Dh5α با خالص ­سازی پلاسمید­های بدست آمده از روی ژل، توالی­ یابی­ شدند. یافته ها: تعداد 14 جفت آغازگر تکثیر قابل قبولی از نواحی ژنی مورد هدف در ژنوم ریزجلبک نشان دادند. توالی­ های به دست آمده با استفاده از نرم افزار Vector NTi ver. 11 ویرایش و سپس در پایگاه ژنتیکی (NCBI) بلاست گردیدند. توالی­ های با تشابه بالاتر از 90% انتخاب و مقایسه فاصله مولکولی داده­ ها با استفاده از نرم افزار MEGA 6 و تحلیل­ های فیلوژنتیک با محاسبه درخت ­های مولکولی میانبرترین (Maximum Parsimony, MP) برای توالی ژن های مورد مطالعه انجام، و سپس برای آزمون میزان صحت گره­ ها ازشاخص بوت­استرپ 1000 برای تحلیل­ها استفاده گردید. نتیجه گیری: نتایج حاصل از رسم درخت فیلوژنی و ماتریس تشابه با روش Maximum Parsimony برای هر 14 ناحیه ژنی نشان داد که گونه مورد مطالعه کمترین فاصله ژنتیکی را با سویه جلبکی Spirulina laxissima دارد.